Gmina Dębica
EDWARD RACZYŃSKI
Patron szkoły Edward hr. Raczyński 1891-1993
"Daj mi dla Ciebie żyć?
Mój kraju drogi!
Czysto - I nie tak jak ten
Co radość grzebie.
Bez zniechęcenia, bez gniewu, bez trwogi
Służyć Ci życiem i umrzeć
Za Ciebie".
Edward Raczyński swoje życie przeżył tak, jak pragnął, a swoje marzenia wyraził w wierszu "Postanowienie", który napisał mając 16 lat.
Edward hr. Raczyński był ostatnim męskim potomkiem sławnego arystokratycznego rodu wielkopolskiego. Wszechstronnie wykształcony, znał języki europejskie, studiował prawo i ekonomię w Krakowie, Lipsku, Londynie, Wiedniu. W 1915 roku uzyskał doktorat z zakresu prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Utalentowany, obdarzony mądrością polityczną łatwością piął się po szczeblach zawodowej hierarchii.
1 listopada 1934r. Raczyński został ambasadorem RP w Londynie. Urząd ten sprawował przez 11 lat (1934-1945). Po wojnie w latach 1947-1952 był polskim doradcą w brytyjskim Ministerstwie Pracy i Opieki społecznej.
Od 8 kwietnia 1979r. Przez 7 lat sprawował urząd Prezydenta na Uchodźstwie.
Pomimo sędziwego wieku E.Raczyński do końca swego życia prowadził ożywioną działalność propagatora sprawy polskiej, wspierając wysiłek ojczyzny w odzyskanie niepodległości.
Miał szerokie zainteresowania - to nie tylko polityk, dyplomata, ale także pisarz, poeta i tłumacz. Pozostawił po sobie niezniszczalny ślad w postaci kilku książek: "Pani Róża", "Rogalin i jego mieszkańcy", "W sojuszniczym Londynie", "Polska polityka zagraniczna po II wojnie światowej", "Czas wielkich zmian".
W 1991r. E. Raczyński przekazał swój majątek rodowy narodowi polskiemu. Powstała fundacja im. Rodziny Raczyńskich, która opiekuje się zbiorami malarstwa oraz pałacem i parkiem w Rogalinie pod Poznaniem.
Edward hr. Raczyński był również ostatnim właścicielem wsi Zawady, miejscowości położonej 6 km za Dębicą. Znajduje się tutaj pałac - była posiadłość hrabiego. Po wojnie dobra Raczyńskich rozparcelowano, a Zawada stała się siedzibą PGR-U, który znany był z plantacji chmielu i stadniny koni. Dzisiaj, obok baszty, z przeszłości zachowały się fragmenty murów, park w którym znajdują się kilkusetletnie drzewa, niektóre z nich to pomniki przyrody. Naprzeciw XIX wiecznej bramy stoi zabytkowa odnowiona karczma, pochodząca z XVII wieku.
Edward Raczyński zmarł 30 lipca 1993r. Miał 102 lata. Trumnę przewieziono z Londynu do Rogalina i złożono ją w krypcie grobowej mauzoleum Raczyńskich. Po śmierci E. Raczyńskiego minister spraw zagranicznych RP - Krzysztof Skubiszewski powiedział: z zaświatów za rzymskim poetą E. Raczyński może powtórzyć: "non omnis moriar - nie wszystek umrę". 26 maja 2001 Szkole Podstawowej w Zawadzie nadano imię Edwarda Raczyńskiego - na uroczystość przybyły córki hrabiego: Vindiana Rey i Katarzyna Raczyńska. Bardzo ucieszyły się, że w taki niecodzienny sposób została uczczona pamięć ich ojca - hr. Raczyńskiego.
